Τι είναι ο μεταβολισμός και ο βασικός μεταβολισμός
Ο μεταβολισμός περιγράφει όλες τις χημικές διεργασίες στις οποίες υποβάλλονται οι προσλαμβανόμενες τροφές, προκειμένου να απορροφηθούν από τον οργανισμό και να παρέχουν ενέργεια για τη λειτουργία του.
Οι βασικές λειτουργίες του οργανισμού είναι η αναπνοή, η αποκατάσταση των κυττάρων, η πέψη των τροφών, η καρδιακή λειτουργία και η ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος και όλες απαιτούν ενέργεια. Η ελάχιστη ποσότητα ενέργειας που χρειάζεται το σώμα για να πραγματοποιήσει αυτές τις χημικές διεργασίες ονομάζεται βασικός μεταβολισμός.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το μεταβολισμό
- Η σύσταση και ο όγκος του σώματος: Ο μυϊκός ιστός είναι μεταβολικά πιο δραστήριος από τον λιπώδη. Επομένως άτομα με λιγότερο λίπος και μεγαλύτερη μυϊκή μάζα έχουν πιο αυξημένο ΒΜ. Επίσης άτομα μεγαλύτερου όγκου έχουν και υψηλότερο βασικό μεταβολισμό,επειδή το σώμα τους καταναλώνει περισσότερη ενέργεια για να συντηρήσει το επιπλέον βάρος
- Η ηλικία: Καθώς μεγαλώνουμε, τείνουμε να κερδίσουμε λίπος και να χάνουμε μυς. Αυτό εξηγεί γιατί ο ΒΜ, μετά την ενηλικίωση, μειώνεται με την πάροδο του χρόνου.
- Το φύλο: Γενικά, οι άνδρες τείνουν να έχουν ταχύτερο μεταβολισμό καθώς έχουν περισσότερη μυϊκή μάζα, βαρύτερα οστά και λιγότεροo λίπος από τις γυναίκες.
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η θερμοκρασία: Σε υψηλές και σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες παρατηρείται αύξηση του ΒΜ. Αυτό συμβαίνει στην πρώτη περίπτωση επειδή αυξάνεται η καρδιαγγειακή λειτουργία και η εφίδρωση, ενώ στη δεύτερη, επειδή ο οργανισμός καταναλώνει αυξημένα ποσά ενέργειας, και προσπαθεί να διατηρήσει σταθερή τη θερμοκρασία του σώματος.
- Ενδοκρινείς αδένες: Οι ορμόνες που εκκρίνονται από τους ενδοκρινείς αδένες αποτελούν πρωταρχικούς ρυθμιστές του μεταβολισμού του ατόμου και ιδιαίτερα οι ορμόνες του θυρεοειδούς αδένα. Άλλες ορμόνες που επηρεάζουν τον βασικό μεταβολισμό είναι η κορτιζόλη , η αυξητική ορμόνη , η γλυκαγόνη ,η ινσουλίνη κ.α.
- Η διατροφική κατάσταση: Καταστάσεις όπως η νηστεία ή ο υποσιτισμός συνοδεύονται από μείωση του ΒΜ, ως αποτέλεσμα της προσπάθειας του οργανισμού να προσαρμοστεί στη μικρότερη διαθεσιμότητα τροφής και κατ’ επέκταση ενέργειας. Για το λόγο αυτό, στα πρόγραμμα απώλειας βάρους παρατηρείται μία σταδιακή πτώση του ρυθμού μείωσης βάρους με το πέρασμα του χρόνου.
- Η συναισθηματική κατάσταση: Σε καταστάσεις έντονης συναισθηματικής διέγερσης όπως στρες, παρατηρείται αύξηση του ΒΜ, λόγω της αυξημένης μυϊκής έντασης και της έκκρισης ορμονών.
- Το κάπνισμα: Το κάπνισμα αυξάνει τον μεταβολικό ρυθμό ενός ατόμου, αναγκάζοντας την καρδιά να χτυπάει πιο γρήγορα.
- Τραυματισμός, λοιμώξεις και παθήσεις: Αυτές οι καταστάσεις προκαλούν αύξηση του βασικού μεταβολισμού, μέχρι να επέλθει ξανά η ισορροπία στο σώμα.
