Η ακμή είναι μια κοινή πάθηση του δέρματος που πλήττει σχεδόν το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού. Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ακμής, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής σμήγματος και κερατίνης, των βακτηρίων που προκαλούν ακμή, των ορμονών, των αποκλεισμένων πόρων και της φλεγμονής.
Η σχέση μεταξύ δίαιτας και ακμής έχει αμφισβητηθεί, αλλά πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η διατροφή μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της ακμής.
Έτσι λοιπόν, ποιά είναι τα τρόφιμα που μπορούν να προκαλέσουν ακμή;
- Επεξεργασμένοι υδατάνθρακες και σάκχαρα
Τα άτομα με ακμή τείνουν να καταναλώνουν περισσότερους επεξεργασμένους υδατάνθρακες και σάκχαρα από τους ανθρώπους με λίγο ή καθόλου ακμή.
Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε αυτούς τους υδατάνθρακες περιλαμβάνουν:
- Ψωμί, κράκερ, δημητριακά ή προϊόντα από λευκό αλεύρι
- Ζυμαρικά φτιαγμένα με λευκό αλεύρι
- Λευκό ρύζι και noodles
- Σόδα, αναψυκτικά και άλλα γλυκαντικά ποτά με ζάχαρη
- Γλυκαντικά όπως ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο, σιρόπι σφενδάμου, μέλι ή αγαύη
Μια μελέτη διαπίστωσε ότι τα άτομα που κατανάλωναν συχνά πρόσθετα σάκχαρα είχαν 30% μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης ακμής, ενώ όσοι έτρωγαν τακτικά γλυκά και κέικ είχαν 20% μεγαλύτερο κίνδυνο.
Αυτός ο αυξημένος κίνδυνος μπορεί να εξηγηθεί από τις επιδράσεις των εξευγενισμένων υδατανθράκων στο σάκχαρο του αίματος και τα επίπεδα ινσουλίνης. Οι εξευγενισμένοι υδατάνθρακες απορροφώνται γρήγορα στην κυκλοφορία του αίματος, γεγονός που αυξάνει γρήγορα τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Όταν αυξάνονται τα σάκχαρα στο αίμα, αυξάνονται επίσης τα επίπεδα ινσουλίνης προκειμένου να μεταφερθούν τα σάκχαρα από την κυκλοφορία του αίματος μέσα στα κύτταρα σας.
Η ινσουλίνη από τη μεριά της, καθιστά τις ορμόνες ανδρογόνων πιο δραστήριες και αυξάνει τον ινσουλινοειδή αυξητικό παράγοντα 1 (IGF-1). Αυτό συμβάλλει στην ανάπτυξη της ακμής κάνοντας τα δερματικά κύτταρα να αναπτύσσονται πιο γρήγορα και ενισχύοντας την παραγωγή σμήγματος.
Από την άλλη πλευρά, οι χαμηλές γλυκαιμικές δίαιτες, οι οποίες δεν αυξάνουν δραματικά τα σάκχαρα αίματος ή τα επίπεδα ινσουλίνης, συνδέονται με μειωμένη σοβαρότητα της ακμής.
Ενώ οι έρευνες για το θέμα αυτό είναι ελπιδοφόρες, χρειάζονται περισσότερα στοιχεία για να κατανοήσουμε περαιτέρω τον τρόπο με τον οποίο οι εξευγενισμένοι υδατάνθρακες συμβάλλουν στην ακμή.
- Γαλακτοκομικά προϊόντα
Πολλές μελέτες έχουν βρει μια σύνδεση μεταξύ των γαλακτοκομικών προϊόντων και της σοβαρότητας της ακμής στους εφήβους.
Δύο μελέτες διαπίστωσαν επίσης ότι οι νέοι ενήλικες που καταναλώνουν τακτικά γάλα ή παγωτό είχαν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να υποφέρουν από ακμή. Ωστόσο, οι μελέτες που έχουν διεξαχθεί μέχρι στιγμής δεν ήταν υψηλής ποιότητας και δεν είναι ακόμη σαφές πώς το γάλα μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση της ακμής.
Το γάλα είναι γνωστό ότι αυξάνει τα επίπεδα ινσουλίνης, ανεξάρτητα από τις επιδράσεις του στο σάκχαρο του αίματος, γεγονός που μπορεί να επιδεινώσει τη σοβαρότητα της ακμής.
Το αγελαδινό γάλα περιέχει επίσης αμινοξέα που διεγείρουν το ήπαρ να παράγει περισσότερο από τον ινσουλινοειδή αυξητικό παράγοντα 1 (IGF-1), ο οποίος έχει συνδεθεί με την ανάπτυξη της ακμής.
Αν και υπάρχει εικασία σχετικά με το γιατί η κατανάλωση γάλακτος μπορεί να επιδεινώσει την ακμή, δεν είναι σαφές εάν τα γαλακτοκομικά προϊόντα παίζουν έναν άμεσο ρόλο. Περισσότερη έρευνα είναι απαραίτητη για να διαπιστωθεί εάν υπάρχει συγκεκριμένη ποσότητα ή τύπος γαλακτοκομικών προϊόντων που μπορεί να την επιδεινώσει.
- Fast food
Η ακμή συνδέεται έντονα με την κατανάλωση μιας δίαιτας δυτικού τύπου πλούσιας σε θερμίδες, λιπαρά και επεξεργασμένους υδατάνθρακες.
Στοιχεία του fast food, όπως μπιφτέκια, ψωμάκια, χοτ-ντογκ, τηγανιτές πατάτες, αναψυκτικά και μιλκσέικ, αποτελούν βασικούς άξονες μιας τυπικής δυτικής διατροφής και μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ακμής.
Μία μελέτη σε πάνω από 5.000 Κινέζους εφήβους και νεαρούς ενήλικες διαπίστωσε ότι οι δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά συσχετίστηκαν με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ακμής κατά 43%. Η τακτική κατανάλωση γρήγορου φαγητού αύξησε επίσης τον κίνδυνο κατά 17%.
Δεν είναι σαφές γιατί η κατανάλωση γρήγορου φαγητού μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης της, αλλά ορισμένοι ερευνητές προτείνουν ότι μπορεί να επηρεάσει τη γονιδιακή έκφραση και να μεταβάλει τα επίπεδα των ορμονών με τρόπο που να προάγει την ανάπτυξη της ακμής.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας σχετικά με το γρήγορο φαγητό και την ακμή έχει χρησιμοποιήσει δεδομένα που έχουν αναφερθεί. Αυτός ο τύπος έρευνας δείχνει μόνο τα πρότυπα των διατροφικών συνηθειών και του κινδύνου ακμής και δεν αποδεικνύει ότι το γρήγορο φαγητό προκαλεί ακμή. Έτσι, απαιτείται περισσότερη έρευνα.
- Τρόφιμα πλούσια σε ωμέγα-6 λιπαρά
Οι δίαιτες που περιέχουν μεγάλες ποσότητες ω-6 λιπαρών οξέων, όπως η τυπική δυτική διατροφή, έχουν συνδεθεί με αυξημένα επίπεδα φλεγμονής και ακμής.
Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι οι Δυτικές δίαιτες περιέχουν μεγάλες ποσότητες ελαίων καλαμποκιού και σόγιας, τα οποία είναι πλούσια σε ωμέγα-6 λίπη και λίγα τρόφιμα που περιέχουν ωμέγα-3 λιπαρά, όπως τα ψάρια και τα καρύδια.
Αυτή η ανισορροπία των λιπαρών οξέων ωμέγα-6 και ωμέγα-3 ωθεί το σώμα σε φλεγμονώδη κατάσταση, γεγονός που μπορεί να επιδεινώσει τη σοβαρότητα της ακμής.
Αντιστρόφως, η συμπλήρωση με ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορεί να μειώσει τα επίπεδα της φλεγμονής και έχει βρεθεί ότι μειώνει τη σοβαρότητα της.
Ενώ η σύνδεση μεταξύ των ωμέγα-6 λιπαρών οξέων και της ακμής είναι ελπιδοφόρα, δεν υπήρξαν τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες για αυτό το θέμα και απαιτείται περισσότερη έρευνα.
- Σοκολάτα
Η σοκολάτα υπήρξε ύποπτη αιτία της ακμής από τη δεκαετία του 1920, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει αποδειχθεί τίποτα.
Πολλές άτυπες έρευνες έχουν συνδέσει την κατανάλωση σοκολάτας με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης ακμής, αλλά αυτό δεν αρκεί για να αποδείξει ότι η σοκολάτα είναι αυτή που την προκαλεί.
Μια πιο πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι τα επιρρεπή σε ακμή άτομα που κατανάλωναν 25 γραμμάρια σκούρης σοκολάτας καθημερινά είχαν αυξημένο αριθμό συμπτωμάτων ακμής μετά από μόλις δύο εβδομάδες.
Ακριβώς το γιατί η σοκολάτα μπορεί να αυξήσει την ακμή είναι άγνωστο, αν και μία μελέτη διαπίστωσε ότι η κατανάλωση σοκολάτας αύξησε την αντιδραστικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος σε βακτήρια που προκαλούν ακμή, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει αυτά τα ευρήματα.
Ενώ η πρόσφατη έρευνα υποστηρίζει τη σχέση μεταξύ κατανάλωσης σοκολάτας και ακμής, παραμένει ασαφές εάν η σοκολάτα είναι αυτή που την προκαλεί.
- Σκόνη πρωτεΐνης ορού γάλακτος
Η πρωτεΐνη ορρού γάλακτος είναι ένα δημοφιλές συμπλήρωμα διατροφής.
Είναι μια πλούσια πηγή των αμινοξέων λευκίνη και γλουταμίνη. Αυτά τα αμινοξέα κάνουν τα κύτταρα του δέρματος να αναπτύσσονται και να διαιρούνται πιο γρήγορα, πράγμα που μπορεί να συμβάλει στον σχηματισμό της ακμής.
Τα αμινοξέα στην πρωτεΐνη ορού γάλακτος μπορούν επίσης να προκαλέσουν την υψηλότερη παραγωγή ινσουλίνης από το σώμα, πράγμα που έχει συνδεθεί με την ανάπτυξη της ακμής.
Αρκετές μελέτες ανέφεραν μια σχέση μεταξύ κατανάλωσης πρωτεΐνης ορού γάλακτος και ακμής σε άνδρες αθλητές. Παρόλα αυτά, ενώ αυτές οι μελέτες υποστηρίζουν τη σχέση μεταξύ της πρωτεΐνης ορού γάλακτος και της ακμής, απαιτούνται περισσότερες έρευνες για να καθοριστεί εάν η πρωτεΐνη ορού γάλακτος μπορεί να φέρει ευθύνη.
- Τρόφιμα στα οποία είστε ευαίσθητοι
Έχει προταθεί ότι η ακμή είναι, από τη φύση της, μια φλεγμονώδης ασθένεια.
Αυτό υποστηρίζεται από το γεγονός ότι τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως τα κορτικοστεροειδή, είναι αποτελεσματικές θεραπείες για σοβαρή ακμή και ότι τα άτομα με ακμή έχουν αυξημένα επίπεδα φλεγμονωδών μορίων στο αίμα τους.
Ένας τρόπος με τον οποίο η τροφή μπορεί να συνεισφέρει στη φλεγμονή είναι μέσω ευαισθησιών στην τροφή, γνωστές και ως αντιδράσεις υπερευαισθησίας. Οι ευαισθησίες στα τρόφιμα συμβαίνουν όταν το ανοσοποιητικό σας σύστημα αναγνωρίζει εσφαλμένα τα τρόφιμα ως απειλή και ξεκινά μια ανοσολογική επίθεση εναντίον τους.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα υψηλά επίπεδα προ-φλεγμονωδών μορίων να κυκλοφορούν σε όλο το σώμα, τα οποία μπορεί να επιδεινώσουν την ακμή.
Δεδομένου ότι υπάρχουν αμέτρητα τρόφιμα που μπορεί να αντιδράσει το ανοσοποιητικό σας σύστημα, ο καλύτερος τρόπος για να τα εντοπίσετε είναι η ολοκλήρωση μιας δίαιτας εξάλειψης υπό την επίβλεψη ειδικού διαιτολόγου ή διατροφολόγου.
Οι δίαιτες εξάλειψης λειτουργούν περιορίζοντας προσωρινά τον αριθμό των ύποπτων τροφών στη διατροφή σας, προκειμένου να εξαλείψετε τους παράγοντες ενεργοποίησης και να επιτύχετε την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Στη συνέχεια επανεντάσσονται συστηματικά τα τρόφιμα ενώ παρακολουθούνται τα συμπτώματά της ακμής.
Συμπερασματικά, ενώ οι έρευνες έχει συνδέσει ορισμένα τρόφιμα με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης ακμής, είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι τα συνολικά διαιτητικά πρότυπα είναι πιθανό να έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στην υγεία του δέρματος από το να τρώτε – ή να μη τρώτε – κάποιο συγκεκριμένο τρόφιμο.
Ίσως δεν είναι απαραίτητο να αποφύγετε εντελώς όλα τα τρόφιμα που έχουν συνδεθεί με την ακμή αλλά να τα καταναλώνετε σε ισορροπία με τα άλλα θρεπτικά τρόφιμα που μετριάζουν την κατάσταση.
Οι έρευνες για τη διατροφή και την ακμή δεν είναι αρκετά ισχυρές για να υπάρχουν συγκεκριμένες διατροφικές συστάσεις αυτή τη στιγμή, αλλά η μελλοντική έρευνα είναι πολλά υποσχόμενη.
